زونا در سالمندان (آبله مرغان در سالمندان)

آبله مرغان در سالمندان

زونا در سالمندان

زونا یک بیماری پوستی است که توسط ویروس واریسلا زوستر به‌وجود می‌آید. علائم زونا شامل تاول، درد و سوزن سوزن شدن است که می‌تواند چند هفته یا بیشتر نیز طول بکشد. در افراد مسن، زونا نیاز به توجه بیشتری دارد چراکه ممکن است با خطرات دیگری مانند سکته مغزی و سایر عوارض سلامتی همراه شود. خوشبختانه، زونا را می‌توان با دارو درمان کرد و به‌طور کلی با واکسن از آن پیشگیری کرد.

بر اساس آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) از هر 3 نفر، 1 نفر در مقطعی از زندگی خود به زونا مبتلا می‌شود و خطر عوارض آن پس از 60 سالگی به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد. این مقاله با استناد به مطالب جدید و معتبر پزشکی، برای کمک به شناخت بهتر و جامع‌تر بیماری زونا در سالمندان گردآوری شده است.

زونا چه علائمی دارد؟

عامل زونا یعنی ویروس واریسلا زوستر همان ویروس مسئول آبله مرغان است. اگر در کودکی به آبله مرغان مبتلا شده باشید، ویروس در برخی از سلول‌های عصبی به حالت خاموش و خفته باقی می‌ماند. اگر این ویروس در بزرگسالی فعال شود، بیماری زونا را به وجود می‌آورد. علائم شایع زونا عبارتند از:

بثورات زونا معمولاً به صورت نواری در یک طرف بدن، اغلب نیم تنه بالا یا صورت ظاهر می‌شوند. درد ممکن است چند روز قبل از ظاهر شدن تاول‌ها نیز احساس شود و حتی تا مدتی پس از برطرف شدن بثورات باقی بماند. همه این علائم، به‌ویژه درد و لکه‌های پوستی، در سالمندان در مقایسه با افراد جوان‌ شدیدتر هستند.

اگر این بیماری در سالمندان در مراحل اولیه درمان نشود، ممکن است با عوارض جانبی بلندمدت همراه گردد. از این‌رو، کمک گرفتن از خدمات پرستار سالمند برای مراقبت از افراد سالخورده و جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی توصیه می‌شود.

تفاوت آبله مرغان و زونا چیست؟

زونا بیشتر در سالمندان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، ظاهر می‌شود اما آبله مرغان اغلب کودکان و نوجوانان را درگیر می‌کند. دو واکسن به نام‌های Zostavax و Shingrix برای زونا در دسترس هستند و پزشکان آنها را برای افرادی که در گذشته به آبله مرغان مبتلا شده‌اند و سن آنان بیشتر از 50 سال است، توصیه می‌کنند. در مقابل، واکس آبله مرغان در دوران کودکی یعنی از 12 تا 15 ماهگی تزریق می‌شود.

اگر مدت‌ها قبل به آبله مرغان مبتلا شده‌اید، ممکن است هنوز تعدادی از ویروس‌های واریسلا زوستر در سلول‌های عصبی شما به حالت خفته باقی مانده باشند. این ویروس‌های خفته می‌توانند سال‌ها بعد به دلیل محرک‌های محیطی بیدار شده و باعث بروز بیماری زونا شوند. زونا یک عفونت ویروسی دردناک است که با بثورات پوستی تاول مانند، به صورت نواری در محل خاصی از بدن برای مثال در اطراف یک چشم یا در یک طرف صورت یا گردن شکل می‌گیرد.

چگونه می‌توان علائم زونا را از آبله مرغان تشخیص داد؟

تشخیص درست زونا از آبله مرغان به‌خصوص برای سالمندان بسیار مهم است زیرا درمان زونا نیاز به مداخلات سریع دارویی دارد. بهترین راه برای تشخیص زونا و آبله مرغان، مراجعه به پزشک پس از بروز اولین علائم است. بعلاوه، چند تفاوت کلیدی بین علائم زونا و آبله مرغان وجود دارد که می‌تواند به تشخیص بیماری کمک کند:

علائم آبله مرغان

علائم زونا

زونا و آبله مرغان چقدر مسری هستند؟

آبله مرغان بسیار مسری است به طوری‌که با تنفس ذرات ویروس در هوا احتمال آلوده شدن فرد وجود دارد. همچنین آبله مرغان از طریق تماس مستقیم با ضایعات پوستی نیز پخش می‌شود. فرد مبتلا به آبله مرغان می‌تواند بیماری را از 1 تا 2 روز قبل از پدیدار شدن بثورات تا زمانی که تمام تاول‌های آبله مرغان برطرف شوند، به دیگران انتقال دهد. اما زونا از فردی به فرد دیگر قابل سرایت نیست.
فردی که به زونا مبتلا شده ممکن است باعث ابتلای اطرافیان به آبله مرغان شود (چون ویروس عامل آبله مرغان و زونا یکسان است) اما فرد مبتلا به زونا باعث ایجاد زونا در فرد دیگری نمی‌شود.

چرا زونا در افراد مسن خطرناک‌تر است؟

چرا زونا در افراد مسن خطرناک تر است؟

یکی از دلایل این است که سالمندان نسبت به جوانان سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند و مبارزه با هر نوع عفونتی برای آنان دشوارتر است. علاوه بر کاهش قدرت سیستم ایمنی، فاکتورهای مرتبط با افزایش سن، استرس و افسردگی سالمندی و وجود بیماری‌های زمینه‌ای نیز سیستم ایمنی افراد مسن را تحت فشار قرار می‌دهند. برای درمان سریع‌تر زونا، پیشگیری از بروز عوارض و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مثل فشار خون و دیابت در سالمندان، به خدمت گرفتن پرستار سالمند یکی از بهترین راهکارهای مراقبتی است.

عوارض زونا در سالمندان چیست؟

عوارض زونا در سالمندان چیست؟

در جوانان بیماری زونا اغلب در عرض چند هفته با علائم خفیف و مشکلات نه چندان جدی برطرف می‌شود. اما این روند برای بسیاری از سالمندان صدق نمی‌کند چراکه ممکن است با علائم شدید و حتی عوارض تهدید کننده زندگی مواجه شوند. برخی از عوارض جدی زونا در افراد مسن به صورت زیر است:

نورالژی پس از تبخال (PHN): شاید شدیدترین عارضه زونا، نورالژی پس از تبخال باشد که بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود. بر اساس مطالعه‌ای که در سال 2009 انجام شد، این عرضه عامل اصلی ناتوانی بعد از درمان شدن زونا در سالمندان است. نورالژی باعث بروز درد طولانی مدت عصبی در ناحیه‌ای می‌شود که برای اولین بار تاول‌های پوستی در آنجا ظاهر شده‌اند. CDC تخمین می‌زند که بین 10 تا 18 درصد از افراد مسن مبتلا به زونا به PHN مبتلا می‌شوند.

از دست دادن بینایی: اگر تاول‌های زونا در نزدیکی چشم پدیدار شوند، درمان زودهنگام بسیار ضروری است. زونا زمانی که چشم را آلوده کند (هرپس زوستر چشمی) می‌تواند باعث ایجاد اسکار چشم و کاهش بینایی شود. حدود 10 تا 20 درصد موارد زونا یک یا هر دو چشم را درگیر می‌کنند.

سکته مغزی: یک مطالعه در سال 2014 نشان داد که افراد سالخورده مبتلا به زونا حداقل تا 6 ماه پس از تشخیص اولیه در معرض سکته مغزی هستند و همچنین در صورت ابتلا به هرپس زوستر چشمی، سه برابر بیشتر از سایرین در خطر سکته مغزی قرار می‌گیرند. خطر سکته در میان افرادی که با داروهای ضد ویروسی تحت درمان قرار گرفته‌اند در مقایسه با افرادی که هیچ درمانی دریافت نکردند، کمتر است.

زوال عقل: همان آسیب عروقی که جریان خون به مغز را مختل می‌کند و باعث سکته مغزی می‌شود، می‌تواند عملکرد مغز را نیز تحت تأثیر قرار دهد. زونا التهاب شریان‌های خون‌رسان به مغز را افزایش می‌دهد که به نوبه خود خطر بروز زوال عقل را به دنبال دارد. یک مطالعه در سال 2017 نشان داد که با در نظر گرفتن بیماری های قلبی نظیر نارسایی قلبی در سالمندان و سایر عوامل موثر بر این بیماری، خطر ابتلا به زوال عقل در افراد مسن مبتلا به زونا تقریباً سه برابر بیشتر از سالمندان بدون زونا است.

عوارض آبله مرغان چیست؟

آبله مرغان معمولاً یک بیماری خفیف است اما در بعضی موارد احتمال بروز عوارض جدی دور از انتظار نیست. عوارض احتمالی به قرار زیر است:

زونا در سالمندان چگونه درمان می‌شود؟

در حالی که زونا در جوانان می‌تواند خودبه‌خود برطرف شود، این بیماری در افراد سالخورده باید به محض تشخیص بلافاصله درمان شود تا از بروز عوارض بعدی جلوگیری به‌عمل آید. این روند شامل معاینه بالینی و به دنبال آن درمان سریع با داروهای ضد ویروسی است. انواع روش‌های درمان زونا به شرح زیر است:

داروی ضد ویروسی: روش اصلی برای مبارزه با زونا تجویز داروهای ضدویروسی به نام‌های آسیکلوویر، والاسیکلوویر و فامسیکلوویر برای سالمندان و در صورت لزوم برای جوانان است. اگرچه آسیکلوویر موثرترین داروی ضدویروسی محسوب می‌شود، اما نیاز به مصرف پنج دوز آن در روز می‌تواند برای افراد مسن چالش برانگیز باشد. در عوض، والاسیکلوویر (Valtrex) با دوز کمتری در روز (سه بار در روز) مصرف می‌شود و برای افراد مسن مناسب‌تر است.

داروهای مسکن: درد خفیف زونا معمولا با استامینوفن یا با داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن تسکین می‌یابد. اما تسکین دردهای جدی‌تر ممکن است مستلزم مصرف مسکن‌های اپیوئیدی یا کورتیکواستروئیدها باشد. البته استفاده از این داروها در افراد سالخورده ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد از این‌رو پزشکان در تجویز این داروها شرایط عمومی سالمند را در نظر می‌گیرند.

داروهای ضد تشنج: در صورتی‌که سایر داروهای تجویز شده برای درمان زونا مؤثر نباشند، استفاده از داروهای ضد تشنج گاباپنتین و پره‌گابالین محتمل است. از آنجایی که این داروها می‌توانند باعث سرگیجه و به زمین خوردن فرد مبتلا شوند، مصرف آنها در افراد مسن باید به دقت کنترل شود. در این موارد، پرستار سالمند در منزل قادر است با کنترل دوز و زمانبندی درست مصرف دارو، به سالمند کمک کند.

مراقبه ذهنی: بر اساس تحقیقات انجام شده در سال 2015، بعضی از راه‌های کنترل درد و بهبود اعصاب ممکن است در بهبودی سریع‌تر زونا تاثیرگذار باشند. یافته‌های پزشکی نشان می‌دهند که مدیتیشن و تمرینات ذهنی می‌توانند مکمل‌های موثری برای تسکین درد باشند.

درمان آبله مرغان در سالمندان به چه صورت است؟

اگر مبتلا به آبله مرغان هستید، پزشک با تجویز دارو تنها علائم را کاهش می‌دهد و بیماری فرایند طبیعی خود را ادامه می‌دهد. توصیه‌های پزشکی برای کاهش علائم آبله مرغان عبارتند از:

 در شرایط خاص، ممکن است داروهای ضدویروسی آسیکلوویر یا والاسیکلوویر نیز تجویز شوند.

دوره درمان زونا در سالمندان چقدر طول می‌کشد؟

درمان زونا معمولاً 2 تا 6 هفته طول می‌کشد. با شروع درمان، تاول‌ها پس از یک هفته شروع به پوسته شدن می‌کنند اما خارش و درد ممکن است تا چند هفته ادامه یابد. هر چه زودتر درمان ضدویروسی آغاز گردد، بثورات و سایر علائم سریع‌تر از بین می‌روند. اگر تاول‌ها عفونی شوند، بهبودی کامل ممکن است بیشتر طول بکشد. اگر PHN یا نورالژی ایجاد شود، درد زونا از چند هفته تا چند سال و گاهی حتی مادام‌العمر نیز ادامه خواهد یافت. اگر طبق دستور پزشک داروهای تجویز شده را مصرف کنید و از خاراندن و دستکاری پوست آسیب‌دیده خودداری کنید، به احتمال زیاد با عوارض چندانی روبرو نخواهید شد.

چگونه از ابتلای سالمندان به زونا پیشگیری کنیم؟

به همه افراد بالای 50 سال توصیه می‌شود. این واکسن در دو دوز به فاصله چند ماه تجویز می‌شود. اگرچه عود زونا نادر است اما حتی افرادی هم که به زونا مبتلا بوده‌اند بهتر است که واکسن را دریافت کنند. نتایج یک مطالعه در سال 2013 نشان می‌دهد که واکسن زونا نه تنها خطر عفونت را کاهش می‌دهد بلکه احتمال عوارض جدی مانند PHN و سکته را کاهش می‌دهد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

ظرف 72 ساعت پس از ظاهر شدن اولین علائم‌ زونا باید به پزشک مراجعه کنید. به یاد داشته باشید که یک نوار تاول مانند در یک طرف صورت یا نیم تنه، یا روی یک پا یا دست، نشان دهنده زونا است. حتی اگر مطمئن نیستید که آیا علائم مربوط به زونا است یا خیر، حتما به پزشک مراجعه کنید تا از سلامتی خود اطمینان حاصل نمائید. برای تشخیص قطعی زونا احتمال دارد یک نمونه کوچک بافتی نیز گرفته شود تا در آزمایشگاه مورد بررسی قرار بگیرد.

چگونه از سالمند مبتلا به زونا مراقبت کنیم؟

راهکارهای مراقبت از سالمند مبتلا به زونا عبارتند از:

مراقبت از پوست: پوست بیمار را همواره تمیز نگه دارید و برای راحتی بیمار از لوسیون‌ها یا کرم‌های ضد خارش تجویز شده استفاده کنید.

توجه به تغذیه: تغذیه مناسب برای سالمندان مبتلا به زونا بسیار مهم است زیرا بیمار باید مواد غذایی سالم و با ارزش غذایی بالا را مصرف کند تا نیروی کافی برای مقابله با بیماری را کسب کند. چون مشکل سوء تغذیه در سالمندان می تواند زمینه های پیشرفت بیماری زونا را فراهم کند.

استراحت کافی: استراحت کردن به سیستم ایمنی امکان می‌دهد تا با قوای بیشتری در برابر ویروس‌ها مبارزه کند.

مصرف داروهای تجویز شده: بیمار باید دقیقاً طبق دستور پزشک داروهای مورد نیاز را مصرف کند. در چنین شرایطی یادآوری کردن مصرف داروها به سالمند بسیار ضروری است.

تسکین درد: در صورت بروز درد، از داروهای مسکن تجویز شده و یا روش‌های غیر دارویی مانند ماساژ و تمرینات کنترل درد کمک بگیرید.

کنترل استرس: سالمندان مبتلا به زونا معمولاً با استرس نیز مواجه می‌شوند که می‌تواند علائم بیماری را تشدید کند. کمک گرفتن از خدمات پرستار سالمند بهترین رهکار برای آرامش سالمند و کنترل هرگونه استرس و عوارض احتمالی است.

اهمیت پرستار سالمند در درمان بیماری زونا چیست؟

بیماری زونا یک بیماری پوستی و عصبی است که معمولا در سالمندان با علائم شدیدتری بروز می‌کند. بنابراین، جهت پیشگیری از بروز هرگونه عوارض جدی و برای درمان سریع‌تر بیماری، می‌توان از مهارت‌ها و تجربه پرستار سالمند بهره برد. پرستار سالمند دارای دانش کافی در خصوص علائم، درمان و پیشگیری از بیماری‌های سالمندان است به طوری‌که قادرند علائم زونا را در همان روزهای ابتدایی بیماری به درستی تشخیص داده و برای درمان آن اقدام کنند.

همچنین، پرستار سالمند می‌تواند در مدیریت مصرف داروهای تجویز شده از جمله زمان دقیق مصرف دارو و دوز مناسب به سالمند کمک کند. خدمات پرستاری در منزل کیان مهر با انجام اقدامات مراقبتی نظیر تغذیه مناسب سالمند و فراهم کردن شرایط لازم برای استراحت وی از بروز عوارض جدی پیشگیری کند.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Scroll to Top
تماس با ما
× پشتیبانی آنلاین