علائم آنفولانزا در سالمندان
آنفولانزا یک ویروس فصلی است که در صورت آلوده کردن افراد، علائم خفیف تا شدید ایجاد می‌کند. برخی از افراد که از شرایط جسمانی بهتری برخوردارند، در صورت ابتلا به آنفولانزا در حدود یک هفته بهبود می‌یابند اما برخی دیگر ممکن است در معرض عوارض جدی و تهدید کننده سلامتی باشند. احتمال بروز عوارض با افزایش سن جدی‌تر می‌شود به طوری‌که در افراد بالای 65 سال عوارض شدید قابل توجه است. افراد مسن معمولاً سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند و به همین دلیل مبارزه با ویروس برای آنان سخت‌تر است. لذا، برای افراد سالخورده مراقبت ویژه جهت پیشگیری از آنفولانزا و یا درمان سریع‌تر بیماری حیاتی است. اگر در جستجوی مطالب جدید و معتبر در خصوص علائم آنفولانزا در سالمندان هستید با این مقاله همراه شوید.
علائم آنفولانزا چیست؟
غالبا علائم آنفولانزا به سرعت ظاهر می‌شوند، به طوری‌که در برخی افراد 1 تا 4 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس علائم بروز می‌کنند. نقش پرستار سالمند در تشخیص زودهنگام آنفولانزا، تمایز دادن آن از سرماخوردگی و مراجعه به‌موقع به پزشک بسیار پر رنگ است. علائم آنفولانزا و سرماخوردگی تا حدودی مشابه هستند، اما علائم سرماخوردگی معمولا خفیف‌تر بوده و به‌تدریج نیز پدیدار می‌شوند. علاوه‌بر این، در بیماری آنفولانزا ممکن است علائمی دیده شود که با سرماخوردگی متفاوت باشد. علائم مشترک آنفولانزا و سرماخوردگی به صورت زیر است:
- آبریزش بینی
- گرفتگی بینی
- گلو درد
- سرفه
اگر مبتلا به آنفولانزا باشید، علائم اختصاصی شامل موارد زیر است:
- تب و لرز
- خستگی مفرط
- درد قفسه سینه
- سردرد و بدن درد
اگر بالای 65 سال سن دارید و هر یک از علائم آنفولانزا را در خود مشاهده کردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید تا خطر عوارض بیماری به حداقل برسد. اگر در 48 ساعت ابتدایی پس از اولین علائم به پزشک مراجعه گردد، معمولا پزشکان داروی ضد ویروسی را تجویز می‌کنند. با مصرف این دارو، مدت و شدت بیماری کاهش می‌یابد.
عوارض آنفولانزا در سالمندان چیست؟
عوارض آنفولانزا در جوانان و افرادی که سیستم ایمنی قوی دارند، شایع نیست. اما در مقابل، حدود 85 درصد از مرگ و میرهای ناشی از آنفولانزای فصلی در سالمندان بالای 65 سال رخ می‌دهد. همچنین، حدود 70 درصد از بستری‌های مرتبط با آنفولانزا در گروه سنی سالمندان ثبت شده است. لذا بهره گرفتن از خدمات پرستار سالمند چهت ارزیابی سلامتی عمومی فرد و شناسایی عوارض احتمالی آنفولانزا مانند بیماری‌های قلبی و برونشیت بسیار مهم است. برخی از عوارض مربوط به آنفولانزا خفیف و شامل عفونت سینوس یا عفونت گوش است اما عوارض جدی می‌توانند تبدیل به برونشیت و ذات الریه شوند و ریه‌ها را به شدت درگیر کنند. زمانی که آنفولانزا به سمت برونشیت پیشروی می‌کند، التهاب در جداره راه‌های هوایی شدت گرفته و علائم زیر پدیدار خواهد شد:
- سرفه همراه با خلط زرد، خاکستری یا سبز
- خستگی غیرطبیعی
- تنگی نفس
- تب
- درد قفسه سینه
برونشیت نیز به نوبه خود می‌تواند منجر به ذات‌الریه (پنومونی) و التهاب کیسه‌های هوایی در ریه‌ها شود. در ذات‌الریه نشانه‌هایی همچون درد قفسه سینه، تنگی نفس و سرفه شدید ظاهر می‌شود. پنومونی یا ذات‌الریه در سالمندان یک عارضه بسیار جدی در در عزیزان سالمند است که در صورت عدم درمان، باکتری‌ها وارد جریان خون شده و باعث آبسه ریه و نارسایی در اندام‌های مختلف از جمله نارسایی کلیه و نارسایی قلبی در سالمندان می‌شوند. سایر عوارض احتمالی آنفولانزا در سالمندان به قرار زیر است:
- التهاب قلب (اندوکاردیت)
- التهاب مغز (مننژیت)
- التهاب عضلانی
علائم آنفولانزا را نادیده نگیرید و در صورت بروز تنگی نفس، درد قفسه سینه، سرگیجه و استفراغ، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
چگونه آنفولانزا را درمان کنیم؟
اگر در 48 ساعت پس از بروز اولین علائم به پزشک مراجعه نکنید، احتمال موثر بودن درمان ضدویروسی کمتر خواهد شد. با این حال، همچنان ممکن است درمان ضدویروسی برای سالمندان در نظر گرفته شود. هیچ داروی قطعی برای آنفولانزا وجود ندارد، از این‌رو با مراقبت صحیح از سالمند، مسیر درمان را صبورانه طی کنید. البته، علائم آنفولانزا مانند درد و تب را می‌توان با مصرف داروهایی مانند ایبوپروفن کاهش داد. برای تقویت سیستم ایمنی و مبارزه با ویروس، استراحت بسیار مهم است. با مراقبت صحیح از سالمند در خانه، علائم در عرض 1 تا 2 هفته رو به بهودی می‌رود. در صورت بروز عوارض ثانویه، احتمال تجویز آنتی بیوتیک نیز وجود دارد. عفونت‌های باکتریایی مانند عفونت گوش، عفونت سینوس‌ها، برونشیت یا ذا الریه با آنتی بیوتیک قابل درمان هستند.
چگونه از ابتلای سالمندان به آنفولانزا پیشگیری کنیم؟
انجام اقدامات پیشگیرانه به منظور عدم ابتلای سالمند به آنفولانزا و عوارض آن بسیار ضروری است. همه افراد به‌خصوص سالمندان باید واکسیناسیون سالانه آنفولانزا را جدی بگیرند. برای گروه سالمندان، پزشک ممکن است واکسن عمومی آنفولانزا و یا به طور خاص واکسن مخصوص افراد بالای ۶۵ سال را تجویز کند. این واکسن که دوز بالاتری نسبت به واکسن عادی آنفولانزا دارد، پاسخ قوی‌تری ایجاد می‌کند (Fluzone). البته خاطر نشان می‌شود که واکسن آنفولانزا قادر نیست به طور قطعی و کامل از آنفولانزا پیشگیری کند اما خطر ابتلا به آنفولانزا را 40 تا 60 درصد کاهش می‌دهد. زمان مناسب برای تزریق واکسن آنفولانزا شهریور و اوایل مهرماه است زیرا حدود دو هفته طول می‌کشد تا واکسن آنفولانزا در بدن ایمنی ایجاد کند. علاوه بر واکسیناسیون، سایر راه‌های محافظت سالمند در برابر آنفولانزا شامل موارد زیر است:
- در فصل سرد سال کمتر در اماکن سربسته پرازدحام تردد کنید.
- ماسک بزنید و از افراد دارای علائم فاصله بگیرید.
- به طور مرتب دست‌های خود را با آب و صابون تمیز نگه دارید و یا از ژل ضدعفونی کننده استفاده کنید.
- از دست زدن مکرر به صورت، دهان یا بینی خود اجتناب کنید.
- سیستم ایمنی خود را با پایبندی به برنامه غذایی سالم، انجام ورزش منظم و کاهش استرس تقویت کنید.
- به طور مرتب سطوح پرتماس خانه مانند کلیدهای برق، دستگیره در و سطوح توالت و حمام را ضدعفونی کنید.
- در صورت بروز علائم آنفولانزا به پزشک مراجعه کنید.
چه کسانی در معرض ابتلا به آنفولانزا قرار دارند؟
گروه‌های خاصی بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به آنفولانزا هستند. این گروه‌ها باید در اولویت دریافت واکسن آنفولانزا باشند. گروه‌های سنی با بیشترین خطر ابتلا به آنفولانزا عبارتند از:
- کودکان کوچکتر از 5 سال
- کودکان و نوجوانانی که آسپیرین یا داروهای حاوی سالیسیلات مصرف می‌کنند
- افرادی که بالای 65 سال سن دارند
علاوه بر موارد ذکر شده، افراد مبتلا به هر یک از بیماری‌های زیر نیز در معرض ابتلا به عوارض آنفولانزا هستند:
- افراد مبتلا به آسم
- بیماران قلبی و ریوی
- کسانی که به اختلالات غدد مانند دیابت دچار هستند
- افرادی که دچار مشکلات مزمن کلیوی و کبدی هستند
- بیماران مبتلا به اختلالات عصبی نظیر صرع و سکته مغزی
- کسانی که دچار اختلالات خونی مانند کم خونی سلول داسی شکل هستند
- افراد مبتلا به اختلالات متابولیک مزمن
- افرادی که به دلیل بیماری‌هایی مانند سرطان یا ایدز و یا استفاده از داروهای استروئیدی دچار ضعف سیستم ایمنی هستند
- افرادی که شاخص توده بدنی آنان بیشتر از 40 باشد (چاقی)
آنفولانزا چه تاثیری بر سلامت جسمانی و روانی سالمندان دارد؟
بیماری آنفولانزا می‌تواند بر سلامت جسمانی و روانی سالمندان تأثیر مخرب داشته باشد. در ادامه به برخی از این تأثیرات اشاره می‌کنیم:
سلامت جسمانی: بیماری آنفولانزا در سالمندان به علت ضعف سیستم ایمنی بدن ممکن است با عوارض و پیامدهای جدی همراه باشد. این عوارض شامل تب شدید، سردرد، خستگی، سرفه، عطسه، درد عضلانی، سرگیجه، تنگی نفس، سینوزیت، عفونت ریه و عفونت گوش است.
سلامت روانی: بیماری آنفولانزا به دلیل طولانی‌تر بودن در افراد مسن تأثیرات منفی بر سلامت روان آنان دارد. آنفولانزا نه تنها باعث ایجاد استرس و اضطراب می‌شود، بلکه ممکن است منجر به افسردگی و فاصله گرفتن از روابط اجتماعی گردد.
عادات غذایی و سبک زندگی چه تاثیری در ابتلا به آنفولانزا دارند؟
عادت‌های غذایی و سبک زندگی بر خطر ابتلای سالمندان به بیماری آنفولانزا و شدت آن تأثیرگذار هستند. بعضی از این تأثیرات به صورت زیر است:
تأثیر تغذیه: تغذیه نامناسب باعث ضعف سیستم ایمنی می‌شود و احتمال ابتلا به آنفولانزا را تشدید می‌کند. برای مثال، با کمبود ویتامین C، ویتامین D، روی، سلنیوم و آنتی‌اکسیدان‌ها در بدن، قدرت سیستم ایمنی رو به افول می‌رود و خطر ابتلا به آنفولانزا افزایش خواهد یافت.
تأثیر سبک زندگی: سبک زندگی نامناسب مانند عدم تحرک، استرس زیاد، کم خوابی و مصرف سیگار و الکل، باعث تضعیف سیستم ایمنی و افزایش خطر ابتلا به آنفولانزا در سالمندان می‌شود. بنابراین، جهت کاهش ابتلا به آنفولانزا باید به نکات زیر توجه کنید:
- پیروی از رژیم غذایی سالم و متنوع شامل میوه و سبزیجات، غلات کامل و ماهی
- فعالیت بدنی منظم و استراحت کافی
- رعایت اصول بهداشت فردی و بهداشت محیط
- گنجاندن مواد غذایی سرشار از ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها در برنامه غذایی
نقش پرستار سالمند در پیشگیری و درمان بیماری آنفولانزا چیست؟
پرستار سالمند با توجه به تخصص و دانش خود در زمینه بیماری‌های سالمندان، می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری و درمان بیماری آنفولانزا در سالمندان ایفا کند. برخی از اقدامات پرستار سالمند در این راستا عبارتند از:
- آموزش به سالمند درباره روش‌های پیشگیری از آنفولانزا از جمله رعایت بهداشت شخصی، شستشوی دست‌ها، استفاده از ماسک و رعایت فاصله اجتماعی
- تشخیص زودهنگام بیماری در سالمندان و مراجعه به پزشک به منظور دریافت داروهای ضدویروسی و در گام دوم اجرای راهکارهای مراقبت در منزل
- ارزیابی وضعیت جسمانی سالمند و فراهم کردن شرایطی برای تغذیه سالم، فعالیت بدنی، استراحت کافی و مدیریت استرس جهت تقویت سیستم ایمنی
- ارتباط با پزشک معالج برای انجام آزمایشات دوره‌ای و تجویز داروهای مورد نیاز
- مراقبت صبورانه از سالمند در طول درمان به منظور جلوگیری از بروز عوارض جانبی
با توجه به اینکه سالمندان از گروه‌های آسیب‌پذیر در برابر بیماری آنفولانزا محسوب می‌شوند، نقش پرستار سالمند در پیشگیری و درمان این بیماری بسیار حائز اهمیت است و می‌تواند به بهبود وضعیت سالمند کمک قابل توجهی کند.